Ο ιστότοπος, όπου βρίσκεσθε, αποτελεί παράρτημα του e-περιοδικού Νυχθημερόν της Ζακύνθου και αφορμήθηκε από την διάθεση των συντελεστών του ζακυνθινού αυτού ηλεκτρονικού ιστότοπου για μια μικρή έστω συμβολή στo έργο της Ορθόδοξης Ιεραποστολής και μάλιστα του δραστήριου Επισκόπου Μοζαμβίκης κ. Ιωάννου, του Ζακυνθίου. Ο Ορθόδοξος Επίσκοπος της μεγάλης και φτωχής αυτής αφρικανικής χώρας επωμίσθηκε από τον Οκτώβριο του 2010 τον ευαγγελισμό εις Χριστόν των Μοζαμβικανών, υπό το πατρικό βλέμμα του προεστώτος του δευτερόθρονου Ορθοδόξου Πατριαρχείου, Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ Β΄.

E-mail ιστότοπου: orthomoz@gmail.com / Επικοινωνία με την Ιερά Επισκοπή Μοζαμβίκης: naosgr@gmail.com

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΛΟΓΟΥ "ΑΛΗΘΩΣ" ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΜΟΖΑΜΒΙΚΗΣ (13.4.2013)

25.12.11

Τα Χριστούγεννα της Επισκοπής μας


















Χαρά Θεού Σαρκωμένου σήμερα στον Ελληνορθόδοξο Καθεδρικό Ναό των Ταξιαρχών του Maputo. Η χριστουγεννιάτικη Θεία Λειτουργία έγινε τα μεσάνυχτα από τον Επίσκοπο Μοζαμβίκης κ. Ιωάννη, ο οποίος στο τέλος ευλόγησε κι έκοψε την παραδοσιακή των Ζακυνθινών Κουλούρα. Στην διάρκεια της Λειτουργίας το Πατριαρχικό Μήνυμα αναγνώστηκε ελληνικά, πορτουγέζικα, αγγλικά και ρώσικα.  

Εθιμοτυπική επίσκεψη, εξάλλου, για την μεγάλη εορτή έκανε στον Ορθόδοξο Επίσκοπο ο Αγγλικανός Αρχιεπίσκοπος της Μοζαμβίκης Dr Dinis Sengulane.

22.12.11

Το Χριστουγεννιάτικο Μήνυμα του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ.κ. Θεοδώρου Β΄ [ελληνικά και πορτουγέζικα]

Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ   Β΄
ΕΛΕΩι  ΘΕΟΥ  ΠΑΠΑΣ  ΚΑΙ  ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ 
ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ, ΠΑΣΗΣ ΓΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ ΚΑΙ  ΠΑΣΗΣ  ΑΦΡΙΚΗΣ 
ΠΑΝΤΙ  Τῼ  ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ
ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΥ  ΚΑΙ  ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΥ  ΘΡΟΝΟΥ  ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
ΧΑΡΙΣ  ΚΑΙ  ΕΛΕΟΣ  ΚΑΙ  ΕΙΡΗΝΗ
 ΠΑΡΑ ΤΟΥ  ΕΝ  ΒΗΘΛΕΕΜ  ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ 
ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ  ΘΕΟΥ  ΚΑΙ  ΣΩΤΗΡΟΣ  ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ  ΧΡΙΣΤΟΥ
        
Αδελφοί μου αγαπητοί και ευλογημένοι,
          
Δύο χιλιάδες χρόνια πριν, μία βραδιά σαν την σημερινή, η Θεοτόκος σπαργάνωνε το νεογέννητο Ιησού για να ζεσταθεί. Λίγες ημέρες αργότερα και πάλι μέσα στο σκοτάδι, ο Ιησούς θα αναζητούσε τη ζεστασιά, αυτή τη φορά στην αγκαλιά της μητέρας Του, καθώς έπαιρναν το δρόμο της προσφυγιάς προς την Αίγυπτο για να αποφύγουν την οργή και την μανία του Ηρώδη.
         
Αλλά και σε όλη Του την ζωή, που τόσο ταπεινά ξεκίνησε στη Βηθλεέμ, η θαλπωρή της μητρικής παρουσίας δεν έλειψε από το πλευρό του Κυρίου μας. Η Θεοτόκος ακολούθησε πιστά και υπομονετικά τον Ιησού σε όλες τις ευαγγελικές Του οδοιπορίες, σε όλες τις δοκιμασίες της επίγειας ζωής Του. Σιωπηλά συμπορεύτηκε μαζί Του, σιωπηλά Του συμπαραστάθηκε, σιωπηλά συμμετείχε στον πόνο του Γιου και Θεού της.
         
Η στάση της Θεοτόκου ανέδειξε την μητρική αγάπη σε αναντικατάστατο πυλώνα της ανθρώπινης ζωής. Η στάση της Θεοτόκου ανέδειξε τις αρχές της πραότητας, της μετριοφροσύνης και της αλληλεγγύης. Και η εικόνα της μητρικής σκέπης και προστασίας, όπως αυτή αποτυπώθηκε στην μικρή φάτνη των αλόγων, έμελλε να γίνει αιώνιο σημείο αναφοράς για όλες τις γυναίκες του κόσμου. Καταφύγιο ελπίδας, κάθε φορά που χανόταν και η τελευταία αχτίδα φωτός. Καταφυγή θάρρους, κάθε φορά που στέρευαν και τα τελευταία αποθέματα αντοχής.
         
Σήμερα ωστόσο που ο άνθρωπος κατακτά το ένα μετά το άλλο τα κάστρα της γνώσης, σήμερα που ο άνθρωπος τελειοποιεί τα διαθέσιμα τεχνολογικά μέσα, σήμερα που ο άνθρωπος έχει συχνά την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να υποκαταστήσει και τον ίδιο τον Θεό, η γυναίκα, ως ο φυσικός φορέας της αλλαγής και της αναγέννησης του κόσμου, ακόμα δεν χαίρει του σεβασμού που θα της ταίριαζε στην κοινωνία.
         
Μπορεί η θέση της γυναίκας να αναβαθμίστηκε θεσμικά. Όμως την ίδια στιγμή τα δικαιώματα της δεν έπαψαν να αποτελούν αντικείμενο παραβιάσεων. Μπορεί πολλές γυναίκες να περνούν ανέμελα τη σημερινή βραδιά ανάμεσα σε πρόσωπα αγαπημένα και με τα απαραίτητα στο γιορτινό τραπέζι. Όμως την ίδια στιγμή πλήθος άλλων γυναικών αδυνατεί να βιώσει τη γιορτινή ατμόσφαιρα των ημερών.
         
Είναι οι γυναίκες θύματα της παράνομης διακίνησης με σκοπό την εκμετάλλευση και την εμπορία. Είναι οι κακοποιημένες από τον σύζυγο γυναίκες, τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας. Είναι οι γυναίκες φορείς του ιού του ΗΙV/AIDS που εισπράττουν το τίμημα του κοινωνικού στιγματισμού. Είναι οι μακροχρόνια άνεργες γυναίκες και οι αποκλεισμένες από την αγορά εργασίας. Είναι όλες οι γυναίκες που παλεύουν για να άρουν τον όποιο αποκλεισμό τους από την κοινωνία. 
         
Είναι οι γυναίκες που στην εποχή της οικονομικής δυσπραγίας καλούνται να ανταποκριθούν σε ρόλους πολλαπλούς, σε αυτό της συζύγου, της μητέρας, της εργαζόμενης, της οικοδέσποινας. Στην προσπάθεια τους να ανταποκριθούν σε όλες αυτές τις κοινωνικές απαιτήσεις και να κρατήσουν λεπτές ισορροπίες, οι γυναίκες πιέζονται, αγχώνονται, εξαντλούνται, λυγίζουν.
         
Είναι οι γυναίκες της υποσαχάριας Αφρικής που αντικρίζουν με φόβο και αγωνία το θείο δώρο του ερχομού της νέας ζωής. Κι αυτό διότι σε αυτήν την υποβαθμισμένη γωνιά του πλανήτη μας μια γυναίκα έχει μια πιθανότητα στις δεκαέξι να πεθάνει εξαιτίας επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού. Τα ορφανά τους παιδιά είναι δέκα φορές πιο πιθανό να πεθάνουν μέσα σε δύο χρόνια από το θάνατο της μητέρας τους.
            
Αδελφοί μου πολυτίμητοι,
         
Ένας κόσμος χωρίς μητέρες είναι ένας κόσμος χωρίς αγάπη και ένας κόσμος χωρίς σεβασμό στην γυναίκα ως πηγή της ζωής είναι ένας κόσμος χωρίς ανθρωπιά. Ας μην αφήσουμε λοιπόν την κρίση των καιρών μας να παραβιάσει το σεβασμό στα δικαιωμάτων της γυναίκας. Κι αυτό γιατί τα δικαιώματα δεν γνωρίζουν φύλο, δεν γνωρίζουν σύνορα. Ας δείξουμε λοιπόν τον απαιτούμενο σεβασμό στην προσωπικότητα, στην εργασία, στον κόπο, στις ανάγκες και στις επιθυμίες της μητέρας, της συζύγου, της αδελφής, της κόρης.
           
Αυτόν ακριβώς τον σεβασμό, ανάλογο του Δίκαιου Ιωσήφ προς την Θεοτόκο, κάνουν πράξη οι σύγχρονοι ιεραπόστολοι της Αφρικής αναπτύσσοντας δίκτυα ανθρωπιστικής βοήθειας με κέντρο τη γυναίκα που καθημερινά μοχθεί, αγωνίζεται, υπομένει. Είναι αλήθεια ότι τα μέσα υπολείπονται την ώρα που όλοι βιώνουμε τη μέγγενη της οικονομικής στενότητας. Ωστόσο καμία έκπτωση δεν μπορεί να γίνει στην παραδοχή ότι ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς σεβασμό της γυναίκας, του φορέα του θείου δώρου της ζωής. Ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς κάλυψη και προστασία του δικαιώματος της ασφαλούς μητρότητας.  Της μητρότητας που καθαγίασε μια βραδιά σαν την σημερινή η Θεοτόκος σε μια ταπεινή φάτνη!  

†Ὁ Πάπας καί Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής
Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Σ  Β΄



Εν τη Μεγάλη Πόλει
της Αλεξανδρείας
Χριστούγεννα 2011



Theodoros II

Pela Graça de Deus, Papa e Patriarca de Alexandria e de toda a África, para a plenitude do Trono Apostólico e Patriarcal de Alexandria, Graça e Misericórdia e Paz do nosso Senhor e Deus e Salvador Jesus Cristo, nascido em Belém e que cumpriu a Economia Divina.
Meus amados e abençoados, irmãos e irmãs,
Dois mil anos atrás, numa noite como esta noite, a Nossa Senhora estava agasalhando o recém-nascido Jesus  para mantê-lo aquecido. Poucos dias depois, novamente na escuridão, Jesus iria procurar calor, novamente nos braços de sua mãe, enquanto tomavam caminho do exílio para o Egipto a fim de escapar a fúria e ira de Herodes.

            Além disso, porém, durante toda a sua vida que começou tão humildemente em Belém, para o nosso Senhor nunca faltou carinho maternal. A Nossa Senhora fielmente e pacientemente seguiu Jesus em todas as suas viagens evangélicas em todos os desafios de sua vida terrena. Silenciosamente ela viajou com ele,  silenciosamente ficou do seu lado, participou do sofrimento de seu Filho e Deus.
             A atitude da Nossa Senhora deu destaque ao amor materno como um portal insubstituível da vida humana. Sua atitude sublinhou os princípios de humildade, suavidade e solidariedade. Além disso, a imagem de abrigo e protecção materna, como isso se reflectiu no pequeno presépio em Belém, foi para se tornar uma referência eterna para todas as mulheres do mundo. Um refúgio de esperança cada vez que o ultimo raio de luz foi perdido. Um refugio de coragem a cada vez que as últimas reservas de força estavam sendo esgotadas.

           Hoje, porém, na medida que o homem conquista os bastiões do conhecimento um após o outro, hoje como o homem aperfeiçoa a tecnologia disponível, hoje como o homem muitas vezes tem a ilusão de que ele pode substituir o próprio Deus, mulher, como o portadora natural de mudança e de regeneração do mundo, ainda não goza do respeito que seria apropriado para ela na sociedade.

           A posição das mulheres pode ter sido institucionalmente actualizado. No entanto, ao mesmo tempo os seus direitos não deixaram de ser sujeitos a violações. Muitas mulheres podem passar uma noite despreocupada entre seus entes queridos, desfrutando o essencial em sua mesa festiva. Mas ao mesmo tempo, muitas outras mulheres se vêem incapazes de experimentar a atmosfera festiva destes dias.
           Estas são as mulheres que são vítimas de tráfico para fins de exploração; as mulheres que sofrem abusos pelos seus maridos ou parceiros; vítimas de violência doméstica; as mulheres infectadas pelo vírus HIV que pagam o preço do estigma social; mulheres desempregadas a longo prazo e mulheres excluídas do mercado de trabalho; todas as mulheres lutando para eliminar a sua qualquer exclusão da sociedade.

           Estas são as mulheres que em tempos de dificuldades financeiras, são obrigadas a responder a várias funções; os papéis de esposa, mãe, trabalhadora e dona de casa. Em seu esforço para responder a todas essas demandas sociais e de manter um equilíbrio delicado, as mulheres são pressionadas, stressadas, exaustas, pois elas estão sobrecarregadas.
          Estas são a mulher de África Austral, que enfrentam com medo e angústia o dom divino da vinda de uma nova vida. Isso ocorre porque nesta parte subdesenvolvida do nosso planeta, a mulher tem uma em dezasseis chance de morrer devido a complicações durante a gravidez ou o parto. As suas crianças órfãs tem dez vezes mais chance de morrer dentro de dois anos após a morte de sua mãe.
Meus irmãos e irmãs mais preciosos,
             Um mundo sem mães é um mundo sem amor e um mundo sem respeito pelas mulheres como fonte de vida, é um mundo sem humanidade. Vamos, portanto, não permitir que a crise do nosso tempo viole o respeito pelos direitos das mulheres. Direitos  não conhecem género nem  fronteiras. Vamos mostrar o respeito necessário para a pessoa, o trabalho, o esforço, as necessidades e os desejos da mãe, esposa, irmã e filha.
          É precisamente este respeito, semelhante ao que o José Justo mostrou à Nossa Senhora, que os missionários modernos em África põem em prática pelo desenvolvimento de redes de assistência humanitária, principalmente com as mulheres que, diariamente, trabalham, lutam, sofrem. É verdade que os meios são insuficientes no momento em que todos nós estamos enfrentando o aperto de escassez financeira. No entanto, nenhuma dedução pode ser feita na convicção de que a esperança para o futuro melhor não pode existir sem o respeito pelas mulheres, as portadoras do dom divino da vida; esperança de futuro melhor não pode existir sem garantir e proteger o direito de maternidade,segura.
          Maternidade que numa noite como esta noite foi santificado pela Nossa Senhora no humilde presépio em Belém.
Theodoros II
Papa e Patriarca de Alexandria e toda África
Na grande cidade de Alexandria
Natividade do Senhor, 2011

Χριστουγεννιάτικος Χαιρετισμός του Επισκόπου Μοζαμβίκης Ιωάννου

Προς το Πλήρωμα της Εκκλησίας των Ορθοδόξων της Μοζαμβίκης


Αδέλφια μου Μοζαμβικανοί, 
       Γεννήθηκε ο Χριστός και τα πάντα στην ανθρώπινη ιστορία έχουν πια μεταποιηθεί από γήινα και εφήμερα, σε ουράνια και αιώνια. Ο Θείος Λόγος σαρκώθηκε και έκτοτε όλες οι ανθρώπινες υποθέσεις έχουν αποκτήσει νόημα και διάρκεια. "Ο αχώρητος παντί εχωρήθη εν γαστρί", με σκοπό να χωρέσει τελικά στον εσωτερικό κόσμο όλης της ανθρωπότητας όλων των των εποχών και όλων των τόπων. 

Ένας από αυτούς τους τόπους είναι και ο δικός μας, η ωκεανοφίλητη Μοζαμβίκη. Έχοντας  κληθεί -με την Ανοχή του Ουρανού- η ταπεινότητά μου, όχι ως εκπρόσωπος του Θεού ανάμεσά Σας, αλλά ως δικός Σας εκπρόσωπος ενώπιον Εκείνου, γνωρίζοντας μάλιστα την καθαρότητα και την ευσέβεια των καρδιών Σας, καλώ τον καθένα ξεχωριστά και όλους μαζί να προσεγγίσουμε βιωματικά τον Νεογέννητο Θεό, με πρόθεση να αυτοπροσφερθούμε όλοι, ώστε να Τον σπαργανώσουμε Νήπιο, επιδεικνύοντας την απαιτούμενη θαλπωρή στον Θεό, που καταδέχεται να μάς επισκεφθεί, με σκοπό την "του σύμπαντος κόσμου" σωτηρία. 

Η Μοζαμβίκη -είμαι βέβαιος γι' αυτό- μπορεί να παρέξει ζεστό "κατάλυμα" στο Θείο Βρέφος! Μπορεί να ετοιμάσει πλήθη από φάτνες, ώστε σε κάθε μία να συντελεσθεί το Θαύμα των θαυμάτων! Μπορεί (ενώ θα έχει ο Νεογέννητος καταφύγει στην Αίγυπτο, για ν' αποφύγει τη ζηλοφθονία του Ηρώδη), να Τον κρύψει στα σπλάχνα της η φιλόξενη και φιλόθεη χώρα μας, κατέχοντας την πεποίθηση ότι Εκείνος ύστερα θα χαρίσει την ευεργετική Αγάπη Του προς τον λαό, που Τον δέχθηκε! 

Κάθε χρόνο, τέτοιες μέρες, ο υψηλός Θεός φαίνεται επί γης άνθρωπος ταπεινός. Άραγε, θα Τον αναγνωρίσουμε; Είναι αυτός που περνά στο απέναντι πεζοδρόμιο, φτωχός και κατατρεγμένος... Είναι αυτός, που βρίσκεται έρημος και ξεχασμένος στο περιθώριο της ζωής και των μύριων βασάνων και ασθενειών... Είναι αυτός, που δεν αξίζει το βλέμμα μας... 

Αγαπητοί Φίλοι, 
     Ας δούμε τον κάθε συνάνθρωπο με βλέμμα καλοσύνης και ανοχής! Θα είναι το πρώτο σκαλί, για ν' ανέβουμε την σκάλα προς τον Ουρανό, στην οποία θα συναντήσουμε οπωσδήποτε τον Θεό να κατεβαίνει, καθώς θα καθίσταται Θεάνθρωπος! 

Μεταφέροντας τις ευχές και τις ευλογίες του πολυσέβαστου Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. κ. Θεοδώρου Β΄ για ψυχοσωματική υγεία πνευματική πρόοδο, 
Σάς αγκαλιάζω με ολόθερμα αισθήματα γιορτής 

Ο Επίσκοπός Σας 
+ ο Μοζαμβίκης Ιωάννης 


Στη φωτό: Η Γέννηση του Χριστού, δια χειρός Helen Lieros, από τον Ορθόδοξο Καθεδρικό Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Maputo.

21.12.11

Η Γιορτή του Χριστόψωμου μεταξύ των Ορθοδόξων του Maputo













Το πλούσιο ανωτέρω φωτογραφικό υλικό προέρχεται από την γιορτή του Χριστόψωμου, την οποία εμπνεύστηκε και πραγματοποίησε ο Επίσκοπος Μοζαμβίκης κ. Ιωάννης, την περασμένη Κυριακή στον Ορθόδοξο Καθεδρικό Ναό του Μαπούτο, ενόψει της κοσμοχαρμόσυνης επικείμενης πανηγύρεως των Γενεθλίων του Χριστού. 

Παράλληλα εψάλησαν τα Κάλαντα των ημερών και αντηλλάγησαν ολόθερμες ευχές με όλους. 






Η προετοιμασία του Χριστόψωμου ξεκίνησε την προηγούμενη μέρα στο Επισκοπείο. Οι Ορθόδοξοι νέοι διδάχτηκαν το πώς και το γιατί του ιερού αυτού Ψωμιού του Χριστού και ενθουσιάστηκαν, μόλις πληροφορήθηκαν από τον πνευματικό πατέρα τους κ. Ιωάννη τους συμβολισμούς του. 

Ο Επίσκοπος Μοζαμβίκης κ. Ιωάννης στον Πρωθυπουργό της χώρας Δρ. Aires Ali


Με τον Πρωθυπουργό της Μοζαμβίκης Δρ. Aires Ali είχε σήμερα εθιμοτυπική συνάντηση ο Επίσκοπος Μοζαμβίκης κ. Ιωάννης, συνοδεύομενος από τον βουλευτή του Εθνικού Κοινοβουλίου της Μοζαμβίκης κ. Ζαχαρία Magombo.

Του ενεχείρησε  αναμνηστικό εκ μέρους του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. Θεόδωρου Β΄, μεταφέροντάς του ευχές και ευλογίες για ειρήνη και πρόοδο στην Κυβέρνησή του και στον ευγενικό και αγέρωχο Λαό της όμορφης αυτής χώρας.

Κατά τη συνάντηση τον ενημέρωσε για την επίσημη επίσκεψη του Ορθόδοξου Πατριάρχη της Μαύρης Γης τον επόμενο χρόνο, καθώς και για τις δραστηριότητες και το έργο του σε όλη την Αφρική, για τις δραστηριότητες της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας σε σχέση με την Μοζαμβίκη (με την ιδιότητά του ως συντονιστή της Δ.Σ.Ο. με το Παναφρικανικό Κοινοβούλιο), καθώς και για το κοινωνικό έργο, τις πρωτοβουλίες και το πρόγραμμα δράσης της Επισκοπής Μοζαμβίκης.

Ο Πρωθυπουργός με τη σειρά του συνεχάρη για τις δημιουγικές πρωτοβουλίες της Επισκοπής, για τις οποίες έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ζήτησε μάλιστα να μεταφέρει τις ευχές για μακροημέρευση στον Μακαριότατο Προκαθήμενο της Αφρικής και τόνισε ότι τον αναμένει να τον υποδεχθεί στη χώρα του με πολλή χαρά.

Ο εν Ζακύνθω Άγιος Διονύσιος τιμήθηκε στην Μοζαμβίκη


Ο Ζακύνθιος Επίσκοπος Μοζαμβίκης κ. Ιωάννης θεώρησε χρέος του να μεταλαμπαδεύσει στο εν Maputo ορθόδοξο πλήρωμα, την τιμή προς τον Άγιο Διονύσιο, προστάτη και πολιούχο της γενέτειρά του.

Προς τούτο, την περασμένη Κυριακή έθεσε για προσκύνημα, στο μέσο του Καθεδρικού Ναού, όπου λειτούργησε, εικόνα του Αγίου και ιερή εμβάδα Του, τέλεσε μάλιστα και την Ακολουθία της Αρτοκλασίας.


Ομιλώντας στο εκκλησίασμα, τόνισε με έμφαση τις αρετές της ανεξικακίας και της συγχωρητικότητας, με τις οποίες διακρίθηκε ο Άγιος Διονύσιος. Αρετές, οι οποίες αφορούν σε όλους τους ανθρώπους, όλων των καιρών και όλων των τόπων.

Οι Μοζαμβικανοί έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον με την δύναμη, που επέξειξε ο Άγιος στο να συγχωρήσει και περιθάλψει τον ίδιο τον φονιά του αδελφού του!!!